Ayon sa ulat na iniulat ng Ahensyang Pandaigdigang Balita ng Ahl al-Bayt (sumakanila nawa ang kapayapaan) -: Balitang ABNA :- Tungkol sa Iran at ang nuclear program nito, batay sa pinakahuling pahayag ng IAEA na wala itong armas nuklear na programa. Narito ang masusing paglalatag ng konteksto, kasaysayan, teknikal na aspeto, at diplomatikong epekto:
Iran at ang Nuclear Program: Katotohanan, Takot, at Diplomasiya
1. Pahayag ng IAEA: Walang Programang Armas Nuklear
Ayon kay Rafael Grossi, Direktor-Heneral ng IAEA, walang ebidensya ng programang armas nuklear sa Iran batay sa mga inspeksyon ng ahensya.
Ang mga aktibidad sa uranium enrichment sites ay itinuring na “normal”, gaya ng paggalaw ng mga trak at tauhan sa mga industriyal na pasilidad.
Sinabi rin ni Grossi na walang indikasyon ng malakihang operasyon sa mga centrifuge o materyal na nuklear.
2. Kasaysayan ng Nuclear Program ng Iran
Mula pa noong 1970s, nagsimula ang Iran sa nuclear energy program sa tulong ng US at Europe.
Pagkatapos ng Rebolusyong Islamiko noong 1979, naging mas sarado ang programa, at lumitaw ang mga pagdududa mula sa kanluran.
Noong 2003, natuklasan ang mga lihim na pasilidad sa Natanz at Arak, na nagbunsod ng masusing inspeksyon ng IAEA.
Noong 2015, nilagdaan ang JCPOA (Iran Nuclear Deal) kung saan pumayag ang Iran na limitahan ang enrichment kapalit ng pag-alis ng mga parusa.
3. Teknikal na Aspeto: Enrichment vs. Armas
Ang uranium ay maaaring i-enrich para sa:
Nuclear energy (3–5%)
Medical isotopes (20%)
Weapons-grade (90% pataas)
Iran ay may uranium na enriched hanggang 60%, na malapit sa weapons-grade ngunit hindi pa sapat para sa aktwal na bomba.
Ayon sa IAEA, wala pang ebidensya na ginagamit ito para sa armas — at wala ring aktibong weaponization program.
4. Diplomatikong Implikasyon
Ang pahayag ng IAEA ay nagpapakalma sa mga bansang nag-aalala, gaya ng Israel, US, at mga Gulf states.
Maaari itong magbukas ng pinto sa muling negosasyon sa JCPOA, lalo na kung magpakita ng transparency ang Iran.
Sa kabilang banda, ang patuloy na pagtaas ng enrichment level ay nananatiling sensitibong isyu sa pandaigdigang seguridad.
5. Geopolitika at Rehiyonal na Tension
Ang Iran ay nasa gitna ng mga tensyon sa Gitnang Silangan — mula sa digmaan sa Gaza, alitan sa Lebanon, hanggang sa mga sanksyon ng US.
Ang nuclear program nito ay madalas ginagamit bilang leverage sa diplomasya — isang paraan upang makakuha ng konsesyon o proteksyon.
Ang IAEA ay nananatiling tagapamagitan ng katotohanan, na may papel sa pagpapanatili ng tiwala sa gitna ng alitan.
Konklusyon:
Ang pahayag ni Rafael Grossi ay isang mahalagang hakbang sa paglinaw ng katotohanan sa gitna ng mga haka-haka at tensyon. Sa panahon ng digmaan at diplomasya, ang transparency sa nuclear program ng Iran ay susi sa kapayapaan, tiwala, at pandaigdigang seguridad.
…………
328
Your Comment